Papier ścierny – rodzaje i zastosowanie
Na pierwszy rzut oka sprawa wydaje się prosta, wszak papier ścierny jaki jest – każdy widzi. Jego zastosowanie także nie jest tajemnicą, papier ścierny, jak sama nazwa wskazuje służy bowiem do ścierania i obróbki powierzchni różnych materiałów od drewna, przez metal na tworzywach sztucznych kończąc. Schody zaczynają się jednak jeśli bierzemy na warsztat materiał wymagający większej wiedzy i bardziej specjalistycznych przyrządów, niż zwykła sosnowa deska. Mnogość papierów ściernych dostępnych na rynku, różnorodność w zakresie gradacji, zastosowania i przeznaczenia sprawiają, że łatwo się w temacie pogubić. I tu wkraczamy my - z naszym kompendium wiedzy na temat rodzajów papierów ściernych i ich zastosowania.
Kilka słów o papierze ściernym
Dostępne w sklepach papiery ścierne występują w kilku różnych wariantach i już samo to potrafi przysporzyć problemów przy wyborze. Wszystkie jednak stworzone są według tej samej zasady – na górnej części arkusza znajduje się warstwa materiału ściernego, dolną zaś tworzy warstwa tkaniny lub gruby karton. Papiery ścierne wyposażone w podkład kartonowy najczęściej wykorzystywane są podczas prac ręcznych – w sklepach znaleźć je można w arkuszach lub rolkach. Podobne zastosowanie ma papier ścierny umieszczony na płótnie lub miękkim kartonie – on także służy do ręcznego obrabiania powierzchni, jednak dla uzyskania równomiernego efektu ścierania, warto używać ich razem z listewkami lub klinami.
Nieco inaczej wyglądają papiery ścierne przeznaczone do obróbki ze szlifierkami kątowymi, oscylacyjnymi oraz mimośrodowymi. W przypadku szlifierek kątowych niezbędny będzie zakup krażka ściernego przeznaczonego do tego typu urządzeń oraz wykorzystanie go wraz z tarczą lamelkową lub specjalnym dyskiem. Papier ścierny przeznaczony do szlifierek mimośrodowych charakteryzuje się okrągłym kształtem oraz obecnością włókniny umieszczonej od spodniej strony. W tym przypadku istotne jest, by średnica krążka była taka sama jak średnia stopy szlifierki. W przypadku urządzeń oscylacyjnych warto wybrać arkusze wyposażone w welur lub włókninę – umożliwiają one bowiem solidne przymocowanie do rzepu umieszczonego na stopie szlifierki. Warto zwrócić uwagę na obecność otworów do odprowadzania pyłu – są niezbędne w przypadku używania szlifierek z funkcją odsysania pyłu.
Gradacja, granulacja, ziarnistość
Zasadniczo papiery ścierne dostępne na rynku można podzielić na grubo i drobnoziarniste, zaś poziom ziarnistości określony jest zwykle na spodniej części papieru – w formie liczby. Im wyższa wartość, tym drobniejsze ziarno wykorzystane przy produkcji papieru ściernego i tym samym – niższa ścieralność. Analogicznie, niska liczba oznacza większe ziarna i wyższa ścieralność. Na rynku znaleźć można papiery ścierne dostępne w gradacjach pomiędzy P 24 a P 2500, jednak wybór odpowiedniej ziarnistości nierzadko okazuje się pewnym wyzwaniem. Dlatego poniżej znajdziecie rozpiskę materiałów i odpowiednich dla nich zakresów gradacji.
- Powierzchnie mineralne – tu najlepszym wyborem będzie zastosowanie papieru ściernego o gradacji mieszczącej się w zakresie P 20 – P 24.
- Drewno – w przypadku tego materiału wiele zależy od jego rodzaju i twardości, dlatego widełki ziarnistości papieru są dosyć szerokie i wahają się od P 24- P 400
- Tworzywa sztuczne – najczęściej wykorzystywanym papierem ściernym są drobnoziarniste arkusze o gradacji od P 600 do P 1200
- Prace blacharsko – lakiernicze – w przypadku prac z tej kategorii niezbędne będzie wykorzystanie szerokiego spektrum papierów ściernych zarówno z kategorii grubo, jak i drobnoziarnistych. Gradacja pierwszej grupy powinna mieścić się w granicach P 80 – P 500, zaś drugiej P 800 do P 1500
- Powierzchnie lakierowane – tu także rozpiętość gradacji jest spora i ściśle uzależniona od rodzaju prac i preferowanych efektów. Dlatego zalecany przez specjalistów zakres gradacji w tym przypadku wynosi od P 40 do P 1200
- Metal – materiał tego typu najczęściej wymaga zastosowania papieru o niskiej gradacji mieści się w granicach od P 80 do P 500
- Duże obciążenia – gradacja papieru ściernego wykorzystywanego do obróbki w przypadku dużych obciążeń waha się od P 24 do P 1200
Rodzaje papierów ściernych
Wbrew pozorom podział papierów ściernych nie jest tak oczywisty, jak się wydaje. Poza podstawowym rozróżnieniem na papier grubo i drobnoziarnistym, można je także podzielić na papiery do szlifowania na sucho oraz na mokro. W tym przypadku główna różnica polega na typie zastosowanego papieru oraz kleju – papiery przeznaczone do szlifowania na sucho nie jest wodoodporny, a pod jej wpływem rozmięknie, zaś materiał ścierny oddziela się od nośnika. W przypadku papieru wodoodpornego jest jednak inaczej – ten typ należy przed użyciem namoczyć w wodzie przez minimum 5 minut, by nabrał odpowiedniej elastyczności. Charakterystyczną cechą papierów ściernych przeznaczonych do szlifowania na mokro jest płócienny podkład. Warto zwrócić na to uwagę wybierając odpowiedni typ papieru – wykorzystanie go podczas szlifowania na sucho nie będzie bowiem możliwe.
Papier ścierny można także podzielić ze względu na stopień gradacji i kierując się takimi kryteriami wyróżniamy:
- Papiery ścierne o bardzo niskiej gradacji (P12 - P100) – wyróżnia się dużymi i bardzo dużymi ziarnami i najczęściej wykorzystywany jest do nadawania kształtu obrabianemu materiałowi. Ze względu na to, że praca ręczna z użyciem tak wysokiej gradacji byłaby trudna, najczęściej wykorzystuje się ją w połączeniu z urządzeniami mechanicznymi. Duże ziarna w tego typu papierze służą przede wszystkim do usuwania wierzchniej warstwy materiału (np. w przypadku szlifowania metalu warstwy rdzy lub powłoki) lub nadawania kształtu (w przypadku elementów drewnianych).
- Papiery ścierne o niskiej gradacji (P100 – 180) – papier o takiej gradacji doskonale sprawdzi się jako element usuwający zabrudzenia z powierzchni materiału lub jako papier wykorzystywany po wstępnym ukształtowaniu. Z powodzeniem można go także wykorzystać do wygładzania powstałych na poprzednim etapie rys. Papier o niskiej gradacji to także dobry wybór w przypadku szlifowania nielakierowanego drewna, jako wstępny etap przygotowujący do dalszej obróbki.
- Papiery ścierne o średniej gradacji (P200 – P800) – służą do wykonania ostatnich poprawek przed ostatecznym malowaniem, często wykorzystuje się je także do matowienia, poprawek lakierniczych oraz wygładzania powierzchni. Pozwalają na wygodną i efektywną pracę ręczną, sprawdzą się jednak także w przypadku użycia elektronarzędzi.
- Papiery ścierne o wysokie gradacji (P1000 – P2500) - wykorzystanie tego papieru nie jest konieczne, sprawdzi się jednak zawsze wtedy, gdy konieczne są kosmetyczne poprawki lub drobny retusz. Papiery ścierne z gradacją z górnej części widełek przeznaczone są także do szlifowania na wysoki połysk, modele o najwyższych wartościach przeznaczone są jednak wyłączone do wykańczania powierzchni.
Do metalu, do drewna, do kamienia – jaki papier ścierny wybrać?
W przypadku szlifowania metalu, który sam w sobie jest trudnym w obróbce materiałem, warto wybrać papier ścierny o niskiej gradacji. W przypadku usuwania wierzchnich warstw starej farby, czy usunięcie rdzy, najlepiej sprawdzą się modele o granulacji w zakresie od P60 do P80. Jeśli zależy nam na wypolerowaniu powierzchni metalowej, warto postawić na papier o gradacji P400 – P500.
Nieco inaczej wygląda postępowanie w przypadku szlifowania drewna, które w zależności od gatunku posiada różny stopień twardości. Zasadniczo przyjęło się, że w przypadku szlifowania drewna warto stosować stopniowanie gradacji, zaczynając od najniższych wartości i kończąc na poziomie ok. P 250. Takie postępowanie pozwoli uzyskać odpowiedni kształt obrabianego materiału i sprawi, że jego powierzchnia będzie gładka i chłonna.
Papierem ściernym szlifuje się także kamień i beton, odpowiednią gradacją do przeprowadzenia tego typu prac będzie ta o wartościach od P20 do P24. Także tutaj warto zastosować stopniowanie, zaś wartość granulacji dopasować do zamierzonego efektu. Warto pamiętać, że papier ścierny przeznaczony do szlifowania kamienia występuje w formie tarcz i zaprojektowany jest tak, by współpracować ze szlifierkami.
