Czujniki czadu – wszystko, co warto o nich wiedzieć
Chociaż kalendarzowa zima trwa w najlepsze, pogodę panującą za oknem trudno uznać za zimową. Łaskawa aura i dodatnie temperatury niewiele jednak zmieniły w zatrważających statystykach – od początku sezonu grzewczego, czyli od 1 października 2022 roku, strażacy odnotowali 589 interwencji związanych z emisją tlenku węgla, w których życie straciły 23 osoby, zaś 184 uległy podtruciu. I choć ryzyko pożaru i emisji tlenku węgla rośnie wraz ze spadkiem temperatury na zewnątrz i bardziej intensywną pracą instalacji grzewczej, to wielu ofiar i tragedii można byłoby uniknąć. Czujniki dymu i czadu to jeden z najskuteczniejszych sposobów na szybkie i skuteczne wykrycie niebezpieczeństwa związanego z pożarem oraz emisją CO.
Czad – zagrożenie, którego nie widać i nie czuć
Pod pojęciem czadu kryje się potoczna nazwa tlenku węgla (CO) - bezbarwnego, bezwonnego i bezsmakowego nieorganicznego związku chemicznego. Tlenek węgla wydziela się w procesie niepełnego spalania paliwa ( np. drewna, oleju, gazu, ropy itp.) w urządzeniu grzewczym przy jednoczesnym niedostatecznym dostarczeniu bogatego w tlen powietrza (np. na skutek niedrożnego komina czy zlej regulacji palnika gazowego). Co ważne - jeśli proces spalania przeprowadzony jest w optymalnych warunkach i z dostarczeniem odpowiedniej ilość tlenu – jego efektem będzie powstawanie dwutlenku węgla, który w takich ilościach jest niegroźny dla człowieka. W przypadku czadu sytuacja wygląda jednak zupełnie inaczej - tlenek węgla upośledza bowiem transport tlenu do tkanek, co skutkuje niedotlenieniem organizmu. Pierwszymi objawami zatrucia tlenkiem węgla są przede wszystkim zawroty i bóle głowy, zmniejszenie ostrości widzenia oraz utrata czucia w palcach. Jednym z najbardziej charakterystycznych objawów jest jednak nagła i trudna do wytłumaczenia senność pojawiająca niedługo po wstaniu lub w ciągu dnia. Same objawy nasilają się wraz ze wzrostem stężenia czadu w powietrzu, w skrajnych przypadkach powodując utratę przytomności po 2-3 wdechach i śmierć w ciągu 3 minut. I chociaż objawy zatrucia tlenkiem węgla są łatwe to zauważenia i zinterpretowania to ich znajomość przyda się tylko wtedy, gdy gaz zacznie ulatniać się za dnia lub w czasie, gdy nie śpimy. Nocą i podczas snu jedynym, co pozwoli szybko zareagować są czujniki czadu.
Czujniki czadu – jak to działa?
Czujniki czadu działają w oparciu o prostą zasadę – urządzenie w trybie ciągłym kontroluje stężenie gazu i dymu w pomieszczeniu, w którym jest umieszczony i podnosi alarm za każdym razem, gdy zostanie przekroczony próg minimalnej, dopuszczalnej normy. W sytuacji zagrożenia czujnik dymu uruchamia specjalny alarm dźwiękowy oraz świetlny, informujący o zagrożeniu. Wewnątrz czujnika znajduje się specjalne ogniwo elektrochemiczne, na którego powierzchni zachodzi reakcja utleniania tlenku węgla – za każdym razem, gdy jego obecność w powietrzu przekroczy dopuszczalne normy. Konsekwencją obecności gazu w powietrzu jest przepływ prądu po elektrodzie, co prowadzi do wyzwolenia sygnału alarmowego. Istotną informacją jest także to, że tlenek węgla utrzymuje się na stosunkowo niewielkiej wysokości zatem czujniki dobrze jest zamontować na wysokości około 150 cm oraz w pobliżu potencjalnego źródła emisji tlenku węgla. Równie istotne jest to, by nie zasłaniać czujnika zasłonami, meblami oraz innymi przedmiotami uniemożliwiającymi swobodny przepływ powietrza.
Ze względu na to, że na rynku dostępnych jest wiele modeli czujników czadu, warto wiedzieć na co zwrócić szczególną uwagę przy wyborze. Najważniejszą kwestią jest udokumentowana deklaracja zgodności potwierdzająca, że produkt spełnia rygorystyczne wymogi bezpieczeństwa w oparciu o normę PN-EN 50291. Czujnik czadu, jeśli nie jest modelem zasilanym sieciowo, powinien być także wyposażony w funkcję sygnalizacji słabej baterii, co pomoże uniknąć sytuacji, gdy urządzenie rozładowuje się z powodu braku zasilania. Sam montaż urządzenia do ściany nie jest ani pracochłonne ani wymagające specjalnych umiejętności, podobnie jak obsługa, która jest prosta i intuicyjna. Innymi słowy, zakup czujników tlenku i węgla to stanowi niewielki koszt, w porównaniu z zyskaną w ten sposób pewnością, że Twój dom jest bezpieczny.
