Szklarnie i tunele foliowe

Szklarnie i tunele foliowe – skuteczne sposoby na wydłużenie sezonu i zwiększenie plonów

Miłośnicy ogrodnictwa nieustannie poszukują rozwiązań, które pozwalają cieszyć się własnymi warzywami, ziołami czy kwiatami przez większą część roku. Szklarnie i tunele foliowe stają się w tym kontekście niezastąpione – chronią rośliny przed niekorzystną pogodą, dają stabilne warunki do rozwoju i umożliwiają uprawę nawet w chłodniejszych porach. Poniższy opis pomoże Ci wybrać odpowiednie rozwiązanie, zaplanować jego budowę oraz efektywnie je wykorzystywać.

Dlaczego warto zainwestować w szklarnię lub tunel foliowy?

Dla jednych to kwestia pasji i radości z samodzielnej uprawy. Dla innych – sposób na bezpieczeństwo żywności i oszczędność. Szklarnie i tunele foliowe oferują wiele korzyści:

Wydłużony sezon wegetacji
W kontrolowanych warunkach rośliny mogą startować z wegetacją nawet kilka tygodni wcześniej niż na otwartym gruncie. Dzięki temu zbierzesz świeże warzywa o większej różnorodności, a niektóre gatunki będą plonować dwukrotnie lub trzykrotnie.

Lepsza ochrona przed czynnikami zewnętrznymi
Wiatr, grad czy przymrozki nie są już tak groźne, gdy Twoje uprawy osłania szczelna konstrukcja. Możesz także uniknąć nadmiernej wilgoci, która czasem przyczynia się do chorób grzybowych.

Większa kontrola nad temperaturą i wilgotnością
Dzięki odpowiedniej wentylacji, nawadnianiu i regulacji nasłonecznienia masz realny wpływ na warunki panujące w środku. To szczególnie ważne dla wymagających gatunków, które nie najlepiej czują się w kapryśnym, zmiennym klimacie.

Ochrona przed szkodnikami
Zamknięta przestrzeń stanowi barierę dla wielu owadów i gryzoni. Zmniejszasz w ten sposób konieczność używania środków chemicznych czy pestycydów.

Estetyka i funkcjonalność
W zależności od wybranego modelu, szklarnia może stać się ozdobą ogrodu. Tunele foliowe są natomiast bardziej mobilne i łatwiejsze do demontażu po sezonie, co bywa przydatne na mniejszych działkach.

Szklarnie – rodzaje, materiały i zalety

Szklarnie kojarzą się z solidną konstrukcją, która może służyć przez wiele lat. Współczesne modele różnią się wyglądem, wielkością i rodzajem pokrycia.

1. Klasyczne szklarnie z hartowanym szkłem

• Bardzo dobra przepuszczalność światła.
• Wysoka trwałość przy właściwej konserwacji konstrukcji.
• Elegancki wygląd, wpasowujący się w niemal każdy ogród.

• Większa waga konstrukcji (konieczność solidnego fundamentu).
• Szkło bywa kruche, choć hartowanie znacznie wzmacnia wytrzymałość.

2. Szklarnie z poliwęglanu

• Poliwęglan jest lekki, a jednocześnie odporny na uderzenia i pęknięcia.
• Dobra izolacja termiczna (szczególnie w przypadku płyt komorowych).
• Mniejsze straty ciepła nocą oraz dłuższe utrzymanie temperatury we wnętrzu.

• Przy tańszych płytach mogą pojawiać się przebarwienia od promieni UV. Warto zwrócić uwagę na modele z warstwą ochronną.
• Konieczność staranniejszego montażu – płyty muszą być stabilnie zamocowane, by uniknąć drgań i przecieków.

3. Szklarnie ze szkła akrylowego (plexi)

• Bardzo duża przepuszczalność światła, zbliżona do zwykłego szkła.
• Większa odporność na uderzenia niż klasyczne szkło.
• Stosunkowo łatwa obróbka (cięcie i ewentualne dopasowanie płyt).

• Wysokiej jakości płyty potrafią być droższe od poliwęglanu.
• W razie zarysowań plexi może matowieć.

Tunele foliowe – proste i ekonomiczne rozwiązanie

Tunele foliowe są lżejsze, łatwiejsze w montażu i bardziej przystępne cenowo niż szklarnie. Sprawdzają się szczególnie tam, gdzie priorytetem jest szybkie uzyskanie dużej powierzchni uprawnej przy ograniczonym budżecie.

1. Foliowe tunele sezonowe

• Niski koszt zakupu.
• Możliwość przenoszenia lub szybkiego demontażu po sezonie.
• Folia dobrze przepuszcza światło i podnosi temperaturę we wnętrzu.

• Mniejsza odporność na silne wiatry – należy zadbać o solidne zakotwienie w gruncie.
• Folia z czasem ulega uszkodzeniom (przetarcia, promieniowanie UV), co wymaga jej wymiany.

2. Tunele półprofesjonalne i wielosezonowe

• Można korzystać z nich przez cały rok, nie obawiając się tak bardzo o zimowe warunki.
• Lepsza stabilność konstrukcji, często z dodatkowymi wentylatorami lub otworami wentylacyjnymi.

• Wyższy koszt niż w przypadku wersji sezonowych.
• Większa trudność w demontażu – zwykle taka konstrukcja pozostaje na miejscu przez kilka lat.

Na co zwrócić uwagę przy wyborze szklarni lub tunelu foliowego?

1. Lokalizacja na działce

• Optymalne nasłonecznienie: Szklarnia czy tunel powinny być ulokowane w miejscu dobrze oświetlonym – najlepiej południowo-wschodni lub południowo-zachodni kierunek.
• Osłona przed wiatrem: Można wykorzystać żywopłot, mur albo specjalnie postawioną osłonę, aby porywiste wiatry nie naruszały konstrukcji.
• Równe podłoże: Zapewnia stabilność i ułatwia późniejszą pielęgnację roślin (oraz użytkowanie akcesoriów we wnętrzu).

2. Wentylacja i dopływ powietrza

• Okna i otwory wentylacyjne: Umożliwiają regulację temperatury i wilgotności, co jest kluczowe dla uniknięcia chorób grzybowych.
• Drzwi dwuskrzydłowe: Przy większych konstrukcjach warto, by wejście było szerokie i umożliwiało wietrzenie na przestrzał.
• Automatyczne systemy: W niektórych szklarniach stosuje się mechanizmy otwierania okien reagujące na temperaturę (napędy termiczne).

3. Jakość materiałów

• Stelaż: Czy jest ocynkowany, malowany proszkowo, a może to profile aluminiowe? To wpływa na odporność na korozję i obciążenia.
• Pokrycie: Jeśli wybierasz folię, upewnij się, że posiada filtr UV i odpowiednią grubość (np. 150–200 mikronów). Przy poliwęglanie – sprawdź ilość komór (im więcej, tym lepsza izolacja).
• Akcesoria dodatkowe: Rynny do odprowadzania wody deszczowej, haki i wieszaki do podtrzymywania roślin pnących, elementy usztywniające konstrukcję.

4. Wymiary

• Wysokość: Pozwoli na swobodne poruszanie się wewnątrz (zwłaszcza ważne dla osób wysokich i w przypadku roślin pnących, jak pomidory).
• Szerokość i długość: Zależne od ilości miejsca, jakim dysponujesz, oraz planowanej ilości roślin. Dobrze jest mieć zapas przestrzeni, by móc ustawić donice, stoły czy szafki na nasiona i narzędzia.
• Grubość ścian: Przy szklarniach z poliwęglanu lub plexi – im grubsza płyta, tym lepsza izolacja termiczna.

Montaż i podstawowe zasady użytkowania

Montaż

1. Przygotowanie podłoża: Wyrównaj teren, usuń korzenie i kamienie. Możesz zastanowić się nad wylaniem fundamentów lub ułożeniem bloczków, co zwiększy stabilność.
2. Skręcanie konstrukcji: Postępuj zgodnie z instrukcją producenta – od stelaża, przez montaż pokrycia, aż po instalację drzwi i okien.
3. Uszczelnianie łączeń: Woda deszczowa nie powinna dostawać się do wnętrza bokami czy przez źle spasowane elementy.

Użytkowanie

1. Regularne wietrzenie: Każdego dnia sprawdzaj temperaturę i wilgotność, szczególnie w ciepłe dni, by nie przegrzać roślin.
2. Ochrona przed przeciążeniem: W zimie zeskrobuj śnieg i lód z dachu, aby uniknąć ryzyka zawalenia się konstrukcji.
3. Nawadnianie: Możesz zainstalować linie kroplujące lub mikrozraszacze – automatyzacja ogranicza parowanie i jest wygodniejsza niż ręczne podlewanie.
4. Dbałość o czystość: Usuwaj chwasty i stare liście, by nie rozwijały się choroby. Warto co jakiś czas umyć wewnętrzną stronę szyb lub folii.

Najczęstsze problemy i wskazówki rozwiązań

• Przegrzewanie się wnętrza: Zainstaluj dodatkowe otwory wentylacyjne lub stosuj cieniowanie (np. za pomocą siatek).
• Zaparowane szyby i kondensacja: Częstsze wietrzenie lub montaż wentylatorów może pomóc. Dobrym rozwiązaniem bywa też folia antykondensacyjna (przy tunelach).
• Słaba stabilność: Sprawdź umocowanie konstrukcji do podłoża i dokręć wszystkie śruby. W razie potrzeby dołóż odciągi lub wzmocnij stelaż.
• Choroby roślin wynikające z nadmiernej wilgotności: Zmniejsz częstotliwość podlewania, stosuj wietrzenie i usuwaj porażone części roślin.

Szklarnia czy tunel foliowy – co wybrać?

To zależy od Twoich potrzeb, budżetu i długości sezonu, jaką chcesz uzyskać:

• Jeśli masz ograniczone środki i niedużą działkę: Tunel foliowy będzie praktyczny i stosunkowo tani.
• Jeśli stawiasz na wieloletnią, estetyczną konstrukcję: Szklarnia z poliwęglanu lub szkła hartowanego wytrzyma dłużej, doda ogrodowi uroku, a dzięki solidnej izolacji przedłuży sezon nawet zimą.
• Jeśli potrzebujesz mobilności: Lekkie tunele można złożyć po sezonie, przenieść w inne miejsce czy postawić tylko na czas wiosennych przymrozków.